بررسی اثربخشی باکتریهای حل‌کننده فسفات در قالب کود میکروبی فسفاته بر گیاه ذرت

امروزه استفاده از کودهای شیمیایی، آلی و زیستی جزء لاینفک کشاورزی به شمار می‌روند، در این میان نیاز به تامین عنصر فسفر برای تولید محصولات کشاورزی لازم و ضروری می‌باشد. استفاده از کودهایی با بستر آلی و شیمیایی و تلفیق آنها با میکروارگانیسم‌های مفید از جمله باکتریهای حل‌کننده فسفات باعث عرضه محصولاتی به نام کودهای میکروبی فسفاته شده است. بر این اساس در این تحقیق کارایی استفاده و اثربخشی 6 باکتری موجود در بانک میکروبی گروه علوم و مهندسی خاک به نام‌های (Pseudomonas fluorescens Tabriz، P. putida Tabriz، Pseudomnas sp. C16-2O، Enterobacter sp. S16-3، Bacillus megaterium JK6 و B. firmus) بر بستر پایه ﺧﺎک ﻓﺴﻔﺎت (45 ﮔﺮم) +  ﮔﻮﮔﺮد (15ﮔﺮم) + باگاس (30 ﮔﺮم) پس از تامین جمعیت میکروبی اولیه مناسب مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین در این آزمایش باکتری Pantoea agglomerans P5 به عنوان باکتری حل‌کننده فسفات مورد استفاده در کود بارور2 نیز به عنوان کنترل مثبت استفاده شد. آزمایش در مجموع با در نظر گرفتن 17 تیمار در 4 تکرار که شامل تیمارهای شاهد منفی (بدون کود میکروبی و کود سوپرفسفات)، شاهد مثبت (کود سوپرفسفات تریپل بر اساس آزمون خاک)، کود فسفاته پودری (بدون افزودن باکتری)، کود میکروبی فسفاته تهیه شده از هر شش باکتری در مقادیر هم‌ وزن (6/0 گرم) و دو برابر (2/1 گرم) مقدار کود سوپرفسفات تریپل توصیه شده بود، انجام شد. نتایج به دست آمده از آزمایشات گلخانه‌ای نشان داد که کاربرد کودهای میکروبی فسفاته در گیاه ذرت رقم سینگل‌گراس 704، بر وزن تر و خشک ریشه و بخش هوایی، شاخص کلروفیل، مقدار و جذب فسفر بخش ریشه و بخش هوایی، تاثیر کاملاً معنی­داری (در سطح 5%) دارد. تلقیح کودهای میکروبی حاوی باکتریهای محرک رشد گیاه کلنیزاسیون این باکتریها را در ریزوسفر گیاه به دنبال داشته است و شاهد افزایش میانگین پارامترهای اندازه‌گیری شده بودیم. تیمارهای کودی Enterobacter sp. S16-3 و Pseudomonas sp. C162-O در اکثر پارامترهای اندازه‌گیری شده دارای عمکلردی شبیه تیمار Pantoea agglomerans P5 بودند و هر سه این تیمار‌ها در اکثر موارد دارای عملکرد بالاتری نسبت به تیمار کود شیمیایی سوپرفسفات تریپل بودند. تیمارهای P. fluorescensوP. putida  هم تا حدودی دارای عملکرد مشابه یکدیگر بودند، البته بایستی عنوان نمود که تیمار میکروبی B. firmus در برخی موارد و تیمار B. megaterium در اکثر پارامترها دارای عملکرد پایین‌تری نسبت به تیمار بستر بدون باکتری (کنترل منفی) و حتی پایین‌تر از تیمار بدون بستر کود (No Carrier)  بودند. لازم به ذکر است که اثر سطوح مختلف مصرف کودی در این پژوهش کاملاً معنی‌دار بود و در اکثر موارد سطح مصرفی 2/1 ‌گرم نسبت به سطح مصرفی 6/0 ‌گرم باعث افزایش عملکرد حدود دو برابری در گیاه شد.